update laatste essay

content/essays/over-onmiddellijke-voldoening.md

@@ -2,7 +2,7 @@
 title: 'Over Onmiddellijke Voldoening'
 date: '2019-12-02'
 bigimg: /img/beren_winkel.jpg
-subtitle: Het ik-MOET-het-nu-hebben gevoel zijn goesting geven
+subtitle: Het ik-MOET-het-nu-hebben gevoel zijn zin geven
 published: true
 ---
 
@@ -25,14 +25,14 @@ De iPhones die tweejaarlijks worden vernieuwd vormen in zekere zin ook een versl
 
 Na een zware werkdag, die ook nog eens eiste dat je de frustrerende files moest trotseren, is het niet meer dan logisch dat onze wilskracht op negatief staat. Een snelle hap in plaats van een uitgebreide (en fatsoenlijke), en een _instant-film_ in plaats van een goed boek. Als dan die laptop op de schoot wordt genomen en onze Paypal account automatisch inlogt is het belachelijk eenvoudig om drie kartonnen dozen vol rotzooi te bestellen die enkele dagen later door ook een gefrustreerde postbode worden geleverd. Ondertussen kunnen we lekker _binge-watchen_, zo een beetje het gruwelijkste woord (inclusief betekenis) van de afgelopen jaren. Want waarom wachten op volgende week als je het vervolg van die serie vandaag al kan kijken? 
 
+Onmiddellijke voldoening heeft ook te maken met de onmiddellijke aanwezigheid van alles, dankzij de hyper verbonden wereld en de 150gr zware apparaatjes die precies een extensie van onze hand geworden zijn. Als we nu op vakantie zijn, kunnen we onmiddellijk de familie kiekjes opsturen, waarvan we uiteraard verwachten dat ze onmiddellijk bekeken worden. Wanneer mijn ouders op vakantie zijn, word ik gebombardeerd met foto's van idyllische landschappen, goedkoop bier, en veel te veel 'selfies'. Daar wordt dan onmiddellijk op gereageerd, liefst met zaken als 'leuk! (hartje) (hartje)', of 'amuseer u, hier is het nog steeds kak!'. 
+Vijfentwintig jaar geleden reden mijn ouders mijn zussen en mij voorbij de Spaanse grens, om een dag later het dorpscentrum in te rijden en peseta's in een telefooncel te steken, hopend op een verbonden lijn die de grootouders geruststellen dat we allemaal nog leven. Vakantiefoto's werden uiteraard pas ontwikkeld na de terugreis. 
+
 <center>
     <img src="/img/mediamarkt.jpg" width="60%" /><br/>
     Meer wachten dan nodig? _Ik ben toch niet gek!_
 </center>
 
-Onmiddellijke voldoening heeft ook te maken met de onmiddellijke aanwezigheid van alles, dankzij de hyper verbonden wereld en de 150gr zware apparaatjes die precies een extensie van onze hand geworden zijn. Als we nu op vakantie zijn, kunnen we onmiddellijk de familie kiekjes opsturen, waarvan we uiteraard verwachten dat ze onmiddellijk bekeken worden. Wanneer mijn ouders op vakantie zijn, word ik gebombardeerd met foto's van idyllische landschappen, goedkoop bier, en veel te veel 'selfies'. Daar wordt dan onmiddellijk op gereageerd, liefst met zaken als 'leuk! (hartje) (hartje)', of 'amuseer u, hier is het nog steeds kak!'. 
-Vijfentwintig jaar geleden reden mijn ouders mijn zussen en mij voorbij de Spaanse grens, om een dag later het dorpscentrum in te rijden en peseta's in een telefooncel te steken, hopend op een verbonden lijn die de grootouders geruststellen dat we allemaal nog leven. Vakantiefoto's werden uiteraard pas ontwikkeld na de terugreis. 
-
 Dat klinkt allemaal redelijk pessimistisch, verlangend naar een vervlogen tijdperk van telefoonkaarten in een pre-Euro zone. In feite wil ik dit zeggen: waarom is het nodig om nutteloze foto's van nietszeggende dingen door te sturen op het moment zelf, in plaats van ter plekke te genieten en het verhaal achteraf te vertellen? Want wat valt er de familie te vertellen bij de thuiskomst, als we heel de rit al veel te intens hebben meegemaakt? 'Oh ja, dat wist ik al, ik zag het op foto x'. Iedereen is al op de hoogte van elkaars reilen en zeilen voordat we mekaar effectief zien. Dat betekent dat er op het moment van weerzien maar bitter weinig te vertellen valt. En dan zijn we verwonderd dat sociale capaciteiten toch niet de grote sterktes van tegenwoordig zijn. 
 
 - Game nodig? Open Steam. Klik 'koop.' Wacht 5 minuten.
@@ -45,4 +45,18 @@ Dat klinkt allemaal redelijk pessimistisch, verlangend naar een vervlogen tijdpe
 
 Waarop wachten we tegenwoordig nog? Op de wifi verbinding? Op de Windows updates? Op het groen licht, en de klote chauffeur die niet snel genoeg gezien heeft dat het licht daadwerkelijk op groen is gesprongen? Op een Master diploma, dat tot vervelends toe toch wel eens vijf jaar of langer kan duren, afhankelijk van de goesting van de student (en dus de wilskracht)? 
 
-Kan jij het je voorstellen dat onze jeugd opgroeit in een maatschappij waar alles onmiddellijk verkrijgbaar is? 
+Onmiddellijke beschikbaarheid is volgens velen geen luxe, maar eerder een vereiste. Niet dadelijk reageren op een e-mail bericht resulteert in een nieuw, ditmaal geagiteerd heb-je-dit-gelezen-dringend-antwoord-nodig bericht, vaak de dag nadien. Dan heb ik het nog niet over werk-werk e-mail verkeer, maar over privé afspraken, waar we evenzeer verwachten dat iedereen constant kan en wil antwoorden. Snailmail (d.w.z. de klassieke post) is voor geitenwollen sokken liefhebbers, voor zotten die de pen ter hand durven nemen en over het magisch iets genaamd _geduld_ beschikken.
+
+Dat het een schone deugd is, weten we al langer. Maar er zijn zoveel deugden, en een mens moet nu eenmaal kiezen. Ongeduld past beter bij de huidige maatschappij anno 2019. Geduld is voor mensen die eigen groenten telen in een moestuin. Of zelfs dan niet: dan ga je toch gewoon naar de handelaar om reeds uit de kluiten gewassen planten te kopen in plaats van vanaf nul alles zelf te zaaien? 
+
+Er zijn wel degelijk veel dingen waarbij traagheid een overbodige vorm van tijdverkwisting is. Een bestand downloaden van het Internet, bijvoorbeeld: of dat nu een uur duurt, of slechts één minuut: het resultaat en de handeling is exact hetzelfde. Dat kan niet gezegd worden over brood bakken in één uur of in een dag of langer. De samenstelling van het deeg is anders, evenals de smaak die meer ontwikkeld zal zijn als je er wat langer op wacht. Je bestand zal niet lekkerder smaken met een trage telefoonlijn. Een snellere transactie zal evenmin ongevallen veroorzaken op een snelweg. Over CO2 uitstoot valt nog te discussiëren. Wachten op een triviaal bestand dat je nodig hebt voor je werk schept niet bepaald hoopvolle verwachtingen, dus het heeft ook om emotionele redenen weinig zin om dit uit te stellen. Uitkijken naar iets kan ook op andere manieren.
+
+Leven in _traagheid_ in plaats van snelheid geeft ons meer ademruimte om banale dingen te kunnen appreciëren, zoals het wachten op een veelbetekenend antwoord van een (analoge) brief. Kent iemand dat gevoel nog dat je krijgt als je elke dag naar de brievenbus holt, in de hoop dat er iets je kan verrassen? Drie keer per dag op `F5` drukken in de e-mail client is alles behalve hetzelfde. Naar een moment toe leven is minstens even belangrijk als het moment zelf, hoe melig het ook linkt, en hoe vaak ikzelf dit niet besef op het moment dat ik de weg aan het bewandelen ben. Het eerste wat je zegt als je op de top staat is: '_Fijn! Op naar de volgende!_' Plots is het leven gereduceerd tot een flauwe aaneenschakeling van opwindende momenten, in plaats van een bochtig en kronkelend pad dat inderdaad opwindende open plekken kent, maar ook ruige en dicht beboste gebieden. 
+
+Het alles-nu-hebben vuurtje wordt nog verder opgestookt door geweldige self-help boeken die zeggen 'stop met uitstellen, NU is het moment! Doen doen doen! Hup, broek aan, en vooruit!' Ik probeer niet te spreken over uitstelgedrag, maar over niet-nadenken gedrag. Is iets uitstellen hetzelfde als uitkijken naar iets? Nee, want als je uitkijkt naar iets, heb je al een actie ondernomen, waarbij je simpelweg wacht op de actie van iets of iemand anders. _Don't just stand there, do something!_ zou moeten worden vervangen door _Don't just do something, stand there!_, een leuke suggestie die ik ooit las in een van de [Pragmatic Programmers](https://pragprog.com/) boeken, die stelt dat bij problemen in code je éérst dient te verifiëren vooraleer te (her-)werken. 
+
+Terwijl ik dit schrijf, vraag ik me af in hoeverre ik hier zelf rekening mee houd. Ik vrees dat ik er zelf niet bijster veel van bak. De theorie is nu eenmaal altijd makkelijker dan de praktijk, wat academici je ook durven wijsmaken. Maar ik ben me er (bij momenten zoals deze) wel van bewust, en dat is reeds een belangrijke stap. Een van de moeilijkheden is namelijk dat de rest van de wereld wél in onmiddellijkheid leeft, en je in veel gevallen je daar naar dient te schikken. Een schouderophalen is de enige manier om hier mee om te gaan:
+
+> Shikata ga nai (`仕方がない`)
+
+De Japanse manier om hier mee om te gaan is '_Shō ga nai_' zeggen: 'niets aan te doen'. [Wiki](https://en.wikipedia.org/wiki/Shikata_ga_nai): _The ability of the Japanese people to maintain dignity in the face of an unavoidable tragedy or injustice, particularly when the circumstances are beyond their control_. C'est la vie!