over onmiddellijke voldoening

content/essays/over-onmiddellijke-voldoening.md

@@ -0,0 +1,48 @@
+---
+title: 'Over Onmiddellijke Voldoening'
+date: '2019-12-02'
+bigimg: /img/beren_winkel.jpg
+subtitle: Het ik-MOET-het-nu-hebben gevoel zijn goesting geven
+published: true
+---
+
+Spring jij onmiddellijk in je wagen als die plotse zin in tomatensoep op komt en je zelf niets in huis hebt? 'Snel even een blikje lenen, ik ben zo terug schat!' Het lijkt als een onschuldige actie, maar er schuilt heel wat meer achter deze dorst naar huiselijke soep: alles wat ik niet heb, wil ik, en wel nu dadelijk. 
+
+Het probleem is dat het vandaag ook allemaal _kan_. 
+
+Je _kan_ via Ali Express eender wat bestellen. Dat wordt dan wel drie weken wachten op de boot. Je _kan_ via Bol.com héél veel bestellen. De volgende dag ligt het pakketje aan de deur. Webshops zijn niet meer weg te denken in ons leven. Het probleem is niet de shop, maar de ingesteldheid, en de 'zwakheid van het vlees' om onmiddellijk in te geven. Roy Baumeister noemt het (een gebrek aan) **wilskracht** ([Willpower](https://www.goodreads.com/book/show/11104933-willpower?ac=1&from_search=true&qid=H6540Z2fZQ&rank=1)). Het interessante aan Baumeister zijn werk is de vaststelling dat wilskracht een _uitputbare bron_ is. Laat dat nu net hét probleem zijn van de hedendaagse vluchtige kapitalistische (post-moderne?) cultuur: we worden langs alle kanten gebombardeerd met vanalles-en-nog-wat, die deze wilskracht zéér snel uitput.
+
+Ik kijk met de ogen van een vijfendertigjarige naar achtjarige kinderen die schreeuwend van hun ouders eisen dat LEGO doos z onmiddellijk MOET worden aangekocht. Betekent dat dat ik als achtjarige nooit schreeuwde en iets graag wilde hebben? Natuurlijk niet, maar mijn ouders gaven me nooit zo snel mijn zin - en maar goed ook. Ik herinner me nog dat ik een of andere plastieken Turtle zelf mocht kiezen, maar dat ik er eerst voldoende over diende na te denken. Na de keuze is er immers geen weg terug: ik kreeg maar één exemplaar. Ik koos uiteindelijk na, volgens mij voldoende, te hebben nagedacht. Twee uur later had ik er al enorme spijt van, en wilde ik dolgraag het andere exemplaar. Ik was oprecht verdrietig, en als ik nu terugdenk aan dat nog glashelder moment, krijg ik het terug warm. Maar ik begreep ook dat ik een keuze had gemaakt, en dat ik onmogelijk beiden kon bezitten. Ik was als kind natuurlijk afhankelijk van het geld en de toestemming van mijn ouders. Die manier van verantwoordelijkheid implementeren lijkt te ontbreken bij velen. Ze willen alles. _Whatever it takes_, zoals de popliedjes zo vrolijk beschrijven. Of, _because you're worth it_. Of we er nu voor moeten schreuwen, dreigen, of twee keer op een webshop voor moeten klikken: ontvangen zullen we - en hoe.
+
+<center>
+    <img src="/img/tnmt.jpg" /><br/>
+    Nostalgie in de vorm van goede of slechte herinneringen?
+</center>
+
+Een speeltje dat niet in de lokale winkels lag kon men vroeger bestellen bij diezelfde handelaar. Dat betekende een week of twee wachten, tot de groothandelaar de juiste zaken terug aanleverde. Ondertussen kon je genieten van iets magisch: _uitkijken naar iets_. Kennen we dat eigenlijk nog? Het enige wat wij momenteel kunnen doen is uitkijken naar bepaalde dagen, want die zijn nog niet beschikbaar op bestelling. Zelfs dat klopt niet helemaal: de feestdagen beginnen elk jaar vroeger dankzij de commerciële mallemolen die ons nog meer opjut om op de 'koop nu' knop te drukken. 
+
+De iPhones die tweejaarlijks worden vernieuwd vormen in zekere zin ook een verslaving. Ik word uitgelachen met mijn voorkeur voor een (te oude) kleine smartphone, dat een belachelijk moeilijke zoektocht bleek te zijn. Updaten blijkt heel weinig te maken hebben met het dichten van veiligheidslekken en het oplossen van kleine en grote probleempjes, maar meer met dat voldoeningsgevoel. Misschien toch maar wachten tot er een afprijzing verschijnt... Black Friday, Purple Thursday, Sunny Holidays, noem maar op: zelfs daar moeten we ook niet bepaald op wachten, het is elke dag wel een koopjesdag. 
+
+Na een zware werkdag, die ook nog eens eiste dat je de frustrerende files moest trotseren, is het niet meer dan logisch dat onze wilskracht op negatief staat. Een snelle hap in plaats van een uitgebreide (en fatsoenlijke), en een _instant-film_ in plaats van een goed boek. Als dan die laptop op de schoot wordt genomen en onze Paypal account automatisch inlogt is het belachelijk eenvoudig om drie kartonnen dozen vol rotzooi te bestellen die enkele dagen later door ook een gefrustreerde postbode worden geleverd. Ondertussen kunnen we lekker _binge-watchen_, zo een beetje het gruwelijkste woord (inclusief betekenis) van de afgelopen jaren. Want waarom wachten op volgende week als je het vervolg van die serie vandaag al kan kijken? 
+
+<center>
+    <img src="/img/mediamarkt.jpg" width="60%" /><br/>
+    Meer wachten dan nodig? _Ik ben toch niet gek!_
+</center>
+
+Onmiddellijke voldoening heeft ook te maken met de onmiddellijke aanwezigheid van alles, dankzij de hyper verbonden wereld en de 150gr zware apparaatjes die precies een extensie van onze hand geworden zijn. Als we nu op vakantie zijn, kunnen we onmiddellijk de familie kiekjes opsturen, waarvan we uiteraard verwachten dat ze onmiddellijk bekeken worden. Wanneer mijn ouders op vakantie zijn, word ik gebombardeerd met foto's van idyllische landschappen, goedkoop bier, en veel te veel 'selfies'. Daar wordt dan onmiddellijk op gereageerd, liefst met zaken als 'leuk! (hartje) (hartje)', of 'amuseer u, hier is het nog steeds kak!'. 
+Vijfentwintig jaar geleden reden mijn ouders mijn zussen en mij voorbij de Spaanse grens, om een dag later het dorpscentrum in te rijden en peseta's in een telefooncel te steken, hopend op een verbonden lijn die de grootouders geruststellen dat we allemaal nog leven. Vakantiefoto's werden uiteraard pas ontwikkeld na de terugreis. 
+
+Dat klinkt allemaal redelijk pessimistisch, verlangend naar een vervlogen tijdperk van telefoonkaarten in een pre-Euro zone. In feite wil ik dit zeggen: waarom is het nodig om nutteloze foto's van nietszeggende dingen door te sturen op het moment zelf, in plaats van ter plekke te genieten en het verhaal achteraf te vertellen? Want wat valt er de familie te vertellen bij de thuiskomst, als we heel de rit al veel te intens hebben meegemaakt? 'Oh ja, dat wist ik al, ik zag het op foto x'. Iedereen is al op de hoogte van elkaars reilen en zeilen voordat we mekaar effectief zien. Dat betekent dat er op het moment van weerzien maar bitter weinig te vertellen valt. En dan zijn we verwonderd dat sociale capaciteiten toch niet de grote sterktes van tegenwoordig zijn. 
+
+- Game nodig? Open Steam. Klik 'koop.' Wacht 5 minuten.
+- Film nodig? Open Netflix. Selecteer iets. Wacht niet.
+- Boek nodig? Open Amazon. Klik 'koop' op een eBook. Wacht niet.
+- Tomatensoep nodig? Open supermarkt websites. Klik op 'koop'. Wacht een dag voor de levering of haal onmiddellijk af. 
+- Tomatensoep in het midden van de nacht nodig? Rijd naar Nachtwinkel Meheb. 
+- Brood/fruit/aardappels/... nodig? Rijd naar een brood/fruit/aardappelautomaat.
+- Verse lychee nodig? Vlieg toch gewoon zelf even naar China?
+
+Waarop wachten we tegenwoordig nog? Op de wifi verbinding? Op de Windows updates? Op het groen licht, en de klote chauffeur die niet snel genoeg gezien heeft dat het licht daadwerkelijk op groen is gesprongen? Op een Master diploma, dat tot vervelends toe toch wel eens vijf jaar of langer kan duren, afhankelijk van de goesting van de student (en dus de wilskracht)? 
+
+Kan jij het je voorstellen dat onze jeugd opgroeit in een maatschappij waar alles onmiddellijk verkrijgbaar is?