From 0f8eb1d92909b53780a9c14bc8bec6922250bac7 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: Wouter Groeneveld Date: Tue, 19 Feb 2019 09:57:51 +0100 Subject: [PATCH 1/2] update hf --- content/boek/crashcursus-microbiologie.pd.md | 18 +- redzuurdesem.sublime-workspace | 624 +------------------ 2 files changed, 32 insertions(+), 610 deletions(-) diff --git a/content/boek/crashcursus-microbiologie.pd.md b/content/boek/crashcursus-microbiologie.pd.md index 98fcf2e..3a74936 100644 --- a/content/boek/crashcursus-microbiologie.pd.md +++ b/content/boek/crashcursus-microbiologie.pd.md @@ -40,13 +40,13 @@ Gluten vangen afvalstoffen van gistcellen op, wat brooddeeg doet rijzen. De alco Verschillende soorten gisten en bacteriën verkiezen elk hun eigen ideale omgevingstemperatuur, vochtigheidsgraad en zuurtegraad. Dat zijn externe factoren waar een bakker mee kan spelen. Hoe warmer en vochtiger, hoe meer melkzuur. Hoe kouder en droger, hoe meer azijnzuur. Sommige bacteriën produceren enkel melkzuur, en sommigen melkzuur, azijnzuur, en CO~2~[^fermentatief] [@holzapfel2012genera]. Figuur \ref{activityvstemp}[^figactivitysrc] visualiseert de activiteit in functie van de temperatuur. Activiteit piekt voor gistcellen rond de `28 °C`, daarom gebruiken bakkers rijskasten ingesteld op zo'n hoge temperatuur. Voor typische melkzuurbacteriën ligt dat optimaal punt hoger, rond de `34 °C`. Ze verliezen de race naar suiker op dat punt, en jij verliest de veldslag om de smaak. Langer dan enkele uren op deze temperatuur zal het deeg niet uithouden. Boven de `32° C` sterven gistcellen af. +[^fermentatief]: Dit is het verschil tussen homofermentatieve en heterofermentatieve melkzuurbacteriën. Dat eerste gebeurt ook in spieren als we sneller energie nodig hebben dan het bloed zuurstof kan aanleveren. Naslagwerken over metabolische routes bevatten meer informatie. +[^figactivitysrc]: Deze gegevens komen uit een onderzoek naar de groei van bepaalde stammen in zuurdesem fermentatie [@ganzle1998modeling]. + ![De activiteit in functie van temperatuur voor gist (stippellijn) en melkzuurbacterie (volle lijn)\label{activityvstemp}](img/activity_vs_temp.png){ width=80% } Buiten de temperatuur, is tijd de tweede belangrijkste factor. Daar hebben we een tweede grafiek voor nodig, zoals figuur \ref{groeicurve}, die de bacteriële groeicurve voorstelt. Bacteriën ondergaan verschillende levenscycli die de groei stimuleert, of afremt. De belangrijkste fase waar wij in geïnteresseerd zijn is de exponentiële groeifase: hoe meer leven in de brouwerij, hoe meer smaak! Tussen de opkweek- en afbraakperiodes ligt een grote stilstaande fase waarin de cultuur min of meer stabiel blijft, tussen de 12 en de 20 uur na de eerste groeischeut. Fermenteer je langer dan die periode, dan gaat alles gradueel bergaf. De koelkast gebruiken om de temperatuur uit figuur \ref{activityvstemp} te beïnvloeden kan dus maar voor een beperkte periode. En dan hebben we vochtigheid en zuurtegraad nog niet besproken. -[^fermentatief]: Dit is het verschil tussen homofermentatieve en heterofermentatieve melkzuurbacteriën. Dat eerste gebeurt ook in spieren als we sneller energie nodig hebben dan het bloed zuurstof kan aanleveren. Naslagwerken over metabolische routes bevatten meer informatie. -[^figactivitysrc]: Deze gegevens komen uit een onderzoek naar de groei van bepaalde stammen in zuurdesem fermentatie [@ganzle1998modeling]. - ![Bacteriële groeicurve.\label{groeicurve}](img/bacterial_growth_curve.png){ width=80% } Als je werkt met een 1:1 ratio van bloem en water, is het eenvoudig om de activiteit van je cultuur te controleren. Gebruik hiervoor een doorzichtige container. Na het voeden met bloem trek je met een alcoholstift een streep tot op welke hoogte de desem komt. Deze stappen kan je volgen in figuur \ref{groeicurve}. De eerste uren gebeurt er niet veel. (_1. vertraging_) Op een gegeven moment schieten de organismen wakker en beginnen ze als een gek te werken. (_3. exponentiële, 2. versnelling_) De vloeistof piekt op een bepaalde hoogte, en blijft voor een tijdje vrolijk broebelend daar staan. (_4. overgang, 5. stationair_) Plots zijn alle suikers op en klapt het goedje in elkaar. (_6. dood_) Als je dan nog langer wacht, verzuurt de omgeving nog meer. Er verschijnt een waterig laagje bovenop de zuurdesem. Dit is een alcohol laag die aangeeft dat je cultuur erg hongerig is. Laat je niet beïnvloeden door de sterke azijngeur en gooi niet alles weg. Te lang wachten met bijvoeden kan de volgende baksessie een nog tragere rijs betekenen door de verstoorde zuurtegraad. Gooi in dat geval alles weg, behalve één koffielepel, en kweek opnieuw op met voldoende bloem en water. @@ -75,7 +75,7 @@ Het fermentatieproces kan je beschouwen als een schaar die de lange ketting netj addtolist={1, figure, {Zichtbare activiteit in een rogge zuurdesem starter.}, img:broebel} ]{broebel.jpg} -Nu we iets meer weten over suikers, kunnen we het bakproces beter controleren, door bijvoorbeeld de juiste bloem te kiezen. Volkoren meel bevat veel meer voedingsstoffen voor organismen dan gezeefde, witte bloem. Daarom wordt een zuurdesemcultuur meestal met roggemeel opgestart. Rogge fermenteert nog sneller dan tarwe [@koistinen2018metabolic]. Ook zal je bij het gebruik van volle granen de rijstijd moeten verkorten of de temperatuur verlagen. Extra ingrediënten als melk (lactose) tellen ook als suiker. +Nu we iets meer weten over suikers, kunnen we het bakproces beter controleren, door bijvoorbeeld de juiste bloem te kiezen. Volkoren meel bevat veel meer voedingsstoffen voor organismen dan gezeefde, witte bloem. Daarom wordt een zuurdesemcultuur meestal met roggemeel opgestart. Rogge fermenteert nog sneller dan tarwe [@koistinen2018metabolic]. Ook zal je bij het gebruik van volle granen de rijstijd moeten verkorten of de temperatuur verlagen. Extra ingrediënten als melk (lactose) tellen ook als suiker. Het tweede belangrijke voordeel van zuurdesem is _houdbaarheid_. Door het langere fermentatieproces wordt de levensduur van voedsel verlengd [@saikia2014effect]. Zuurdesemboord blijft een week goed. Ik durf te wedden dat het gistbrood dat je gisteren kocht bij de bakker overmorgen al beschimmeld is. 'Schimmel' is een algemene term die we gebruiken om aan te geven dat iets niet meer eetbaar is. We weten nu ook dat schimmels helpen om lekker brood te maken. Schimmels en gisten zijn immers beiden deel van het _Fungi_ rijk. Gist is ééncellig, schimmel is meercellig. De geur én de kleur geven aan wanneer dat sneetje brood aan de kippen te geven. Verschillende kleuren duiden verschillende soorten van schimmel aan[^kleursch], die elk hun eigen voorkeur voor warmte, energiebron (type suiker) en humiditeit hebben. Beschimmeld brood komt zo vaak voor dat de voornaamste veroorzaker, de _Rhizopus_ stam, door wetenschappers bekroond werd met de titel 'broodschimmel' [@wilkins2009bread]. @@ -83,7 +83,15 @@ Het tweede belangrijke voordeel van zuurdesem is _houdbaarheid_. Door het langer De langere houdbaarheid betekent niet dat zo'n brood bestand is tegen uitdroging. Vochtverlies treedt onherroepelijk op, en is niet te stoppen. Dat kan in combinatie met een broodrooster en wat boter nog steeds een smakelijke maaltijd vormen. Het vocht vindt uiteindelijk zijn weg naar de rand van het brood: de korst, waar het verder kan verdampen [@baik2000moisture]. Daardoor wordt de korst zachter, en het kruim harder. Knapperig gebakken brood verkoop je als bakker best binnen een paar dagen, want het is gedoemd om terug zacht te worden. Hoe langer je brood bakt, hoe dikker de korst, en hoe langer het duurt om terug zacht te worden. Brood met een hoog vochtigheidspercentage wordt langer gebakken omdat het kruim langer nodig heeft om te stabiliseren. Dit heeft dus als bijkomend voordeel dat de korst stand houdt. Hoe meer vocht in het kruim, hoe langer het duurt dat dit verdampt, dus hoe langer de houdbaarheid. Sneetjes brood zonder korst bewaren vertraagt dit proces nog verder. -Gewapend met deze basiskennis ontketen ik elke week een met het blote oog niet waarneembare oorlog in mijn keuken. Door te spelen met principes als vocht- en zoutgehalte, zuurtegraad, temperatuur en tijd bepaal ik als bakker hoe mijn brood smaakt. Er is echter nog een probleem. Het oog wil namelijk ook wel wat. Hoe krijg ik genoeg volume in mijn deeg, zonder dat het plat valt zodra het uit het rijsmandje komt? Niet te kort of te lang laten rijzen is één ding, maar geen structuur betekent geen vorm. En geen vorm vermindert ook mijn smaak: niemand eet alleen maar met zijn mond [@delwiche2012you]! +'_Desem_' is eigenlijk de benaming van een bekende Belgische cultuur, bestaand uit rond de 50% water en volkoren tarwe. Die combinatie zorgt voor een nootachtige, lichtzurige smaak. Creatief omgaan met gefermenteerd voedsel levert je een scala aan unieke culturen op. Je hoeft immers niet met enkel bloem en water iets op te kweken: pekelvocht van zuurkool, yoghurt of wei werken minstens even goed. Die dingen bevatten al honderden organismen die staan te trappelen om je brooddeeg te laten rijzen. Toen ik iets gelezen had over 'gist water' op _The Fresh Loaf_, wist ik de zoveelste container te vullen met iets dat rot wordt: water en appels. Na een aantal dagen pulp uit het glas te vissen om dat te vervangen met verse stukjes appel, begon het volop luchtbellen te kweken. Ik had met succes de gisten op de schil van het fruit overgebracht in het water. Vanaf dan is het een kwestie van een voordeeg te maken met dat water. Het voordeeg fungeert in feite als een zeer kort gefermenteerde zuurdesem die toch voldoende gisten weet te produceren om brood te laten rijzen. + +Dit vangen van ‘wilde gisten’ is een echt werkje: in tegenstelling tot simpelweg wat bloem en water mengen, moet je hier regelmatig volledig opnieuw beginnen. De dragers van de gisten (in dit geval appels) immers moeten vervangen worden, en de constante af- en aanvoer van het vocht verdunt de cultuur. Je kan dus niet tientallen keren met dezelfde appelgist blijven bakken. Het verbaast je daarom misschien niets dat dit disciplinair proces iets is waar Japanners graag mee werken. Bakker Taro Hashiguchi gebruikt enkel gisten die hij in zijn eigen tuin kan oogsten op fruit, kruiden en bloemen. Als gevolg daarvan is zijn bakkerij Taro-ya[^taroya] kortbij Tokyo maar twee dagen per week open... De smaak van mijn eigen poging was geen hoogvlieger. Ik miste de complexiteit van de zuren in een typische granencultuur. Weer een experiment voor de composthoop. + +[^taroya]: [http://www.taroya.com](http://www.taroya.com) + +Elke zuurdesem cultuur is uniek. Ik heb veel succes gehad met een kikkererwtenmeel zuurdesem cultuur. Toen er meer dan vier ‘vieze’ potjes in de koelkast stonden te pruttelen, heb ik van Kristien enkele hartverscheurende keuzes moeten maken. Tegenwoordig onderhoud ik slechts één cultuur op basis van tarwe. Mijn vertrouwde rogge cultuur is moeten wijken voor tarwe omdat ik in tegenstelling tot professionele bakkers niet dagelijks bak, en de rogge daardoor te veel azijnzuur produceerde. Als ik een een andere cultuur nodig heb, kweek ik die op basis van mijn tarwe starter. Meerdere culturen betekent meer tijd nodig om ze te onderhouden. + +Gewapend met mijn nieuwe kennis van microbiologie ontketen ik elke week een met het blote oog niet waarneembare oorlog in mijn keuken. Door te spelen met principes als vocht- en zoutgehalte, zuurtegraad, temperatuur en tijd bepaal ik als bakker hoe mijn brood smaakt. Er is echter nog een probleem. Het oog wil namelijk ook wel wat. Hoe krijg ik genoeg volume in mijn deeg, zonder dat het plat valt zodra het uit het rijsmandje komt? Niet te kort of te lang laten rijzen is één ding, maar geen structuur betekent geen vorm. En geen vorm vermindert ook mijn smaak: niemand eet alleen maar met zijn mond [@delwiche2012you]! \newpage diff --git a/redzuurdesem.sublime-workspace b/redzuurdesem.sublime-workspace index 9a1e03a..3190e93 100644 --- a/redzuurdesem.sublime-workspace +++ b/redzuurdesem.sublime-workspace @@ -484,30 +484,12 @@ "buffers": [ { - "file": "content/boek/05.pd.md", + "file": "content/boek/crashcursus-microbiologie.pd.md", "settings": { - "buffer_size": 14691, + "buffer_size": 21417, "encoding": "UTF-8", - "line_ending": "Unix" - } - }, - { - "file": "content/boek/data/activity_vs_temp.html", - "settings": - { - "buffer_size": 4034, - "encoding": "UTF-8", - "line_ending": "Unix" - } - }, - { - "file": "content/boek/Makefile", - "settings": - { - "buffer_size": 672, - "encoding": "UTF-8", - "line_ending": "Unix" + "line_ending": "Windows" } } ], @@ -579,16 +561,13 @@ }, "expanded_folders": [ - "/Users/jefklak/development/redzuurdesem", - "/Users/jefklak/development/redzuurdesem/content", - "/Users/jefklak/development/redzuurdesem/content/boek", - "/Users/jefklak/development/redzuurdesem/docs", - "/Users/jefklak/development/redzuurdesem/layouts", - "/Users/jefklak/development/redzuurdesem/layouts/partials", - "/Users/jefklak/development/redzuurdesem/static" + "/C/Development/github/redzuurdesem" ], "file_history": [ + "/C/Development/github/redzuurdesem/content/boek/Makefile", + "/C/Development/github/redzuurdesem/content/boek/data/activity_vs_temp.html", + "/C/Development/github/redzuurdesem/content/boek/05.pd.md", "/Users/jefklak/development/redzuurdesem/content/boek/boek.bib", "/Users/jefklak/development/redzuurdesem/content/boek/03.pd.md", "/Users/jefklak/development/redzuurdesem/content/boek/01.pd.md", @@ -713,10 +692,7 @@ "/Users/jefklak/development/hugotest/content/wiki/code/tools/visualstudio.md", "/Users/jefklak/development/hugotest/content/wiki/games/wizardry8/_index.md", "/Users/jefklak/development/hugotest/content/wiki/reflect/productivity.md", - "/Users/jefklak/development/hugotest/content/wiki/unix/cmd.md", - "/Users/jefklak/development/hugotest/content/wiki/unix/cmd/find.md", - "/Users/jefklak/development/hugotest/content/wiki/unix/cmd/grep.md", - "/Users/jefklak/development/hugotest/themes/beautifulbaking/layouts/partials/post.html" + "/Users/jefklak/development/hugotest/content/wiki/unix/cmd.md" ], "find": { @@ -793,603 +769,41 @@ "groups": [ { - "selected": 1, + "selected": 0, "sheets": [ { "buffer": 0, - "file": "content/boek/05.pd.md", + "file": "content/boek/crashcursus-microbiologie.pd.md", "semi_transient": false, "settings": { - "buffer_size": 14691, + "buffer_size": 21417, "regions": { }, "selection": [ [ - 5553, - 5553 + 0, + 0 ] ], "settings": { - "WordCount": - { - "changes": 314, - "count": 2078, - "modified": false, - "selection": false, - "status": -1, - "syntax": "plain text" - }, "bracket_highlighter.busy": false, "bracket_highlighter.clone": -1, - "bracket_highlighter.clone_locations": - { - "close": - { - "1": - [ - 5529, - 5530 - ] - }, - "icon": - { - "1": - [ - "Packages/BracketHighlighter/icons/square_bracket.png", - "region.bluish" - ] - }, - "open": - { - "1": - [ - 5418, - 5419 - ] - }, - "unmatched": - { - } - }, - "bracket_highlighter.clone_regions": - [ - "bh_curly", - "bh_curly_center", - "bh_curly_open", - "bh_curly_close", - "bh_curly_content", - "bh_round", - "bh_round_center", - "bh_round_open", - "bh_round_close", - "bh_round_content", - "bh_default", - "bh_default_center", - "bh_default_open", - "bh_default_close", - "bh_default_content", - "bh_single_quote", - "bh_single_quote_center", - "bh_single_quote_open", - "bh_single_quote_close", - "bh_single_quote_content", - "bh_unmatched", - "bh_unmatched_center", - "bh_unmatched_open", - "bh_unmatched_close", - "bh_unmatched_content", - "bh_c_define", - "bh_c_define_center", - "bh_c_define_open", - "bh_c_define_close", - "bh_c_define_content", - "bh_angle", - "bh_angle_center", - "bh_angle_open", - "bh_angle_close", - "bh_angle_content", - "bh_double_quote", - "bh_double_quote_center", - "bh_double_quote_open", - "bh_double_quote_close", - "bh_double_quote_content", - "bh_tag", - "bh_tag_center", - "bh_tag_open", - "bh_tag_close", - "bh_tag_content", - "bh_regex", - "bh_regex_center", - "bh_regex_open", - "bh_regex_close", - "bh_regex_content", - "bh_square", - "bh_square_center", - "bh_square_open", - "bh_square_close", - "bh_square_content" - ], "bracket_highlighter.locations": { - "close": - { - }, - "icon": - { - }, - "open": - { - }, - "unmatched": - { - } }, - "bracket_highlighter.regions": - [ - "bh_curly", - "bh_curly_center", - "bh_curly_open", - "bh_curly_close", - "bh_curly_content", - "bh_round", - "bh_round_center", - "bh_round_open", - "bh_round_close", - "bh_round_content", - "bh_default", - "bh_default_center", - "bh_default_open", - "bh_default_close", - "bh_default_content", - "bh_single_quote", - "bh_single_quote_center", - "bh_single_quote_open", - "bh_single_quote_close", - "bh_single_quote_content", - "bh_unmatched", - "bh_unmatched_center", - "bh_unmatched_open", - "bh_unmatched_close", - "bh_unmatched_content", - "bh_c_define", - "bh_c_define_center", - "bh_c_define_open", - "bh_c_define_close", - "bh_c_define_content", - "bh_angle", - "bh_angle_center", - "bh_angle_open", - "bh_angle_close", - "bh_angle_content", - "bh_double_quote", - "bh_double_quote_center", - "bh_double_quote_open", - "bh_double_quote_close", - "bh_double_quote_content", - "bh_tag", - "bh_tag_center", - "bh_tag_open", - "bh_tag_close", - "bh_tag_content", - "bh_regex", - "bh_regex_center", - "bh_regex_open", - "bh_regex_close", - "bh_regex_content", - "bh_square", - "bh_square_center", - "bh_square_open", - "bh_square_close", - "bh_square_content" - ], "git_gutter_is_enabled": true, - "open_with_edit": true, - "syntax": "Packages/MarkdownEditing/Markdown.sublime-syntax" - }, - "translation.x": 0.0, - "translation.y": 1586.0, - "zoom_level": 1.0 - }, - "stack_index": 1, - "type": "text" - }, - { - "buffer": 1, - "file": "content/boek/data/activity_vs_temp.html", - "semi_transient": false, - "settings": - { - "buffer_size": 4034, - "regions": - { - }, - "selection": - [ - [ - 2776, - 2776 - ] - ], - "settings": - { - "WordCount": - { - "changes": 115, - "count": 217, - "modified": false, - "selection": false, - "status": -1, - "syntax": "plain text" - }, - "bracket_highlighter.busy": false, - "bracket_highlighter.clone": -1, - "bracket_highlighter.clone_locations": - { - "close": - { - }, - "icon": - { - }, - "open": - { - }, - "unmatched": - { - "1": - [ - 2464, - 2465 - ] - } - }, - "bracket_highlighter.clone_regions": - [ - "bh_curly", - "bh_curly_center", - "bh_curly_open", - "bh_curly_close", - "bh_curly_content", - "bh_round", - "bh_round_center", - "bh_round_open", - "bh_round_close", - "bh_round_content", - "bh_default", - "bh_default_center", - "bh_default_open", - "bh_default_close", - "bh_default_content", - "bh_single_quote", - "bh_single_quote_center", - "bh_single_quote_open", - "bh_single_quote_close", - "bh_single_quote_content", - "bh_unmatched", - "bh_unmatched_center", - "bh_unmatched_open", - "bh_unmatched_close", - "bh_unmatched_content", - "bh_c_define", - "bh_c_define_center", - "bh_c_define_open", - "bh_c_define_close", - "bh_c_define_content", - "bh_angle", - "bh_angle_center", - "bh_angle_open", - "bh_angle_close", - "bh_angle_content", - "bh_double_quote", - "bh_double_quote_center", - "bh_double_quote_open", - "bh_double_quote_close", - "bh_double_quote_content", - "bh_tag", - "bh_tag_center", - "bh_tag_open", - "bh_tag_close", - "bh_tag_content", - "bh_regex", - "bh_regex_center", - "bh_regex_open", - "bh_regex_close", - "bh_regex_content", - "bh_square", - "bh_square_center", - "bh_square_open", - "bh_square_close", - "bh_square_content" - ], - "bracket_highlighter.locations": - { - "close": - { - "1": - [ - 2777, - 2778 - ] - }, - "icon": - { - "1": - [ - "Packages/BracketHighlighter/icons/curly_bracket.png", - "region.purplish" - ] - }, - "open": - { - "1": - [ - 2711, - 2712 - ] - }, - "unmatched": - { - } - }, - "bracket_highlighter.regions": - [ - "bh_curly", - "bh_curly_center", - "bh_curly_open", - "bh_curly_close", - "bh_curly_content", - "bh_round", - "bh_round_center", - "bh_round_open", - "bh_round_close", - "bh_round_content", - "bh_default", - "bh_default_center", - "bh_default_open", - "bh_default_close", - "bh_default_content", - "bh_single_quote", - "bh_single_quote_center", - "bh_single_quote_open", - "bh_single_quote_close", - "bh_single_quote_content", - "bh_unmatched", - "bh_unmatched_center", - "bh_unmatched_open", - "bh_unmatched_close", - "bh_unmatched_content", - "bh_c_define", - "bh_c_define_center", - "bh_c_define_open", - "bh_c_define_close", - "bh_c_define_content", - "bh_angle", - "bh_angle_center", - "bh_angle_open", - "bh_angle_close", - "bh_angle_content", - "bh_double_quote", - "bh_double_quote_center", - "bh_double_quote_open", - "bh_double_quote_close", - "bh_double_quote_content", - "bh_tag", - "bh_tag_center", - "bh_tag_open", - "bh_tag_close", - "bh_tag_content", - "bh_regex", - "bh_regex_center", - "bh_regex_open", - "bh_regex_close", - "bh_regex_content", - "bh_square", - "bh_square_center", - "bh_square_open", - "bh_square_close", - "bh_square_content" - ], - "git_gutter_is_enabled": true, - "open_with_edit": true, - "syntax": "Packages/HTML/HTML.sublime-syntax", - "translate_tabs_to_spaces": false - }, - "translation.x": 0.0, - "translation.y": 2478.0, - "zoom_level": 1.0 - }, - "stack_index": 0, - "type": "text" - }, - { - "buffer": 2, - "file": "content/boek/Makefile", - "semi_transient": false, - "settings": - { - "buffer_size": 672, - "regions": - { - }, - "selection": - [ - [ - 125, - 125 - ] - ], - "settings": - { - "WordCount": - { - "changes": 0, - "count": 40, - "modified": false, - "selection": false, - "status": -1, - "syntax": "plain text" - }, - "bracket_highlighter.busy": false, - "bracket_highlighter.clone": -1, - "bracket_highlighter.clone_locations": - { - "close": - { - }, - "icon": - { - }, - "open": - { - }, - "unmatched": - { - } - }, - "bracket_highlighter.clone_regions": - [ - "bh_round", - "bh_round_center", - "bh_round_open", - "bh_round_close", - "bh_round_content", - "bh_default", - "bh_default_center", - "bh_default_open", - "bh_default_close", - "bh_default_content", - "bh_curly", - "bh_curly_center", - "bh_curly_open", - "bh_curly_close", - "bh_curly_content", - "bh_single_quote", - "bh_single_quote_center", - "bh_single_quote_open", - "bh_single_quote_close", - "bh_single_quote_content", - "bh_unmatched", - "bh_unmatched_center", - "bh_unmatched_open", - "bh_unmatched_close", - "bh_unmatched_content", - "bh_square", - "bh_square_center", - "bh_square_open", - "bh_square_close", - "bh_square_content", - "bh_double_quote", - "bh_double_quote_center", - "bh_double_quote_open", - "bh_double_quote_close", - "bh_double_quote_content", - "bh_tag", - "bh_tag_center", - "bh_tag_open", - "bh_tag_close", - "bh_tag_content", - "bh_c_define", - "bh_c_define_center", - "bh_c_define_open", - "bh_c_define_close", - "bh_c_define_content", - "bh_angle", - "bh_angle_center", - "bh_angle_open", - "bh_angle_close", - "bh_angle_content", - "bh_regex", - "bh_regex_center", - "bh_regex_open", - "bh_regex_close", - "bh_regex_content" - ], - "bracket_highlighter.locations": - { - "close": - { - }, - "icon": - { - }, - "open": - { - }, - "unmatched": - { - } - }, - "bracket_highlighter.regions": - [ - "bh_curly", - "bh_curly_center", - "bh_curly_open", - "bh_curly_close", - "bh_curly_content", - "bh_c_define", - "bh_c_define_center", - "bh_c_define_open", - "bh_c_define_close", - "bh_c_define_content", - "bh_angle", - "bh_angle_center", - "bh_angle_open", - "bh_angle_close", - "bh_angle_content", - "bh_round", - "bh_round_center", - "bh_round_open", - "bh_round_close", - "bh_round_content", - "bh_double_quote", - "bh_double_quote_center", - "bh_double_quote_open", - "bh_double_quote_close", - "bh_double_quote_content", - "bh_square", - "bh_square_center", - "bh_square_open", - "bh_square_close", - "bh_square_content", - "bh_regex", - "bh_regex_center", - "bh_regex_open", - "bh_regex_close", - "bh_regex_content", - "bh_unmatched", - "bh_unmatched_center", - "bh_unmatched_open", - "bh_unmatched_close", - "bh_unmatched_content", - "bh_single_quote", - "bh_single_quote_center", - "bh_single_quote_open", - "bh_single_quote_close", - "bh_single_quote_content", - "bh_default", - "bh_default_center", - "bh_default_open", - "bh_default_close", - "bh_default_content", - "bh_tag", - "bh_tag_center", - "bh_tag_open", - "bh_tag_close", - "bh_tag_content" - ], - "git_gutter_is_enabled": true, - "syntax": "Packages/Makefile/Makefile.sublime-syntax" + "syntax": "Packages/MarkdownEditing/MultiMarkdown.tmLanguage" }, "translation.x": 0.0, "translation.y": 0.0, "zoom_level": 1.0 }, - "stack_index": 2, + "stack_index": 0, "type": "text" } ] @@ -1451,6 +865,10 @@ "last_filter": "", "selected_items": [ + [ + "crash", + "content\\boek\\crashcursus-microbiologie.pd.md" + ], [ "hugo-", "themes/hugo-theme-learn/static/css/hugo-theme.css" @@ -1958,10 +1376,6 @@ [ "kortings", "domain/kortingscodes.php" - ], - [ - "verwerkin", - "domain/verwerking.php" ] ], "width": 0.0 From 85cf04a53cfc9f76697cbc4ac547520e355b7b6b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: Wouter Groeneveld Date: Tue, 19 Feb 2019 12:29:20 +0100 Subject: [PATCH 2/2] update --- content/boek/crashcursus-microbiologie.pd.md | 19 +++++++++++++++++-- 1 file changed, 17 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/content/boek/crashcursus-microbiologie.pd.md b/content/boek/crashcursus-microbiologie.pd.md index 3a74936..d84e0cc 100644 --- a/content/boek/crashcursus-microbiologie.pd.md +++ b/content/boek/crashcursus-microbiologie.pd.md @@ -83,13 +83,28 @@ Het tweede belangrijke voordeel van zuurdesem is _houdbaarheid_. Door het langer De langere houdbaarheid betekent niet dat zo'n brood bestand is tegen uitdroging. Vochtverlies treedt onherroepelijk op, en is niet te stoppen. Dat kan in combinatie met een broodrooster en wat boter nog steeds een smakelijke maaltijd vormen. Het vocht vindt uiteindelijk zijn weg naar de rand van het brood: de korst, waar het verder kan verdampen [@baik2000moisture]. Daardoor wordt de korst zachter, en het kruim harder. Knapperig gebakken brood verkoop je als bakker best binnen een paar dagen, want het is gedoemd om terug zacht te worden. Hoe langer je brood bakt, hoe dikker de korst, en hoe langer het duurt om terug zacht te worden. Brood met een hoog vochtigheidspercentage wordt langer gebakken omdat het kruim langer nodig heeft om te stabiliseren. Dit heeft dus als bijkomend voordeel dat de korst stand houdt. Hoe meer vocht in het kruim, hoe langer het duurt dat dit verdampt, dus hoe langer de houdbaarheid. Sneetjes brood zonder korst bewaren vertraagt dit proces nog verder. +## Mei 2013 + +Wachten op spontane fermentatie kan best spannend zijn. De ontdekking van bubbeltjes voelt aan als een geweldige prestatie - maar in feite heb je niets anders gedaan dan gewacht. Een actieve cultuur is maar één stap in het broodbakproces. Om brood te kunnen bakken met zuurdesem heb je een voordeeg nodig. Er bestaan verschillende soorten van voordeeg die allemaal hun eigen naam hebben. Dat is te danken aan de rijke Europese broodbakgeschiedenis. Hieronder volgt een kort overzicht: + +* _Biga_: Een Italiaans voordeeg, gebruikt in onder andere ciabatta’s. Dit is een droger voordeeg met een hydratatie van 50 tot 70%. +* _Poolish_: Een Frans voordeeg met Poolse origines, gebruikt in onder andere baguettes. Dit is een erg vochtig voordeeg met een hydratatie van 100 tot 125%. +* _Pâte Fermentée_: Een Frans voordeeg dat een overgebleven stukje deeg is van een vorige baksessie. (Letterlijk vertaald als _oud deeg_). Meestal wordt 1/3de van het deeg na de bolrijs aan de kant gezet voor de volgende keer. Hier zit in tegenstelling tot de andere types ook een beetje zout in. Variabele hydratatie. +* _Sourdough starter_: Je zuurdesem cultuur. Het woord starter refereert naar de 'kickstart' die je je voordeeg geeft, door de toevoeging van een hoop actieve en gevariëerde organismen. + +Vergeet niet dat een voordeeg niet per se betekent dat je met zuurdesem aan het werk bent. Een voordeeg is letterlijk een pre-ferment - een stukje van het brooddeeg dat op voorhand gefermenteerd wordt om genoeg gisten en melkzuren toe te kunnen voegen aan het finaal deeg. Hoe dat fermentatieproces aan de gang gezet wordt maakt niet uit: dat kan ook met een mespuntje gedroogde gist. Een biga en poolish voordeeg bestaat meestal uit 0.1% gedroogde gist, zonder desem. Dat is erg weinig gist: een koffielepel is al snel 2%! +In feite worden woorden als chef, starter, moederdeeg, madre bianca, levain en sourdough als synoniem gebruikt. Het duidt allemaal op het gebruik van een op voorhand gefermenteerd stukje deeg. Het ene voordeeg heeft wat meer water als het andere, maar de techniek en het doel is hetzelfde. + '_Desem_' is eigenlijk de benaming van een bekende Belgische cultuur, bestaand uit rond de 50% water en volkoren tarwe. Die combinatie zorgt voor een nootachtige, lichtzurige smaak. Creatief omgaan met gefermenteerd voedsel levert je een scala aan unieke culturen op. Je hoeft immers niet met enkel bloem en water iets op te kweken: pekelvocht van zuurkool, yoghurt of wei werken minstens even goed. Die dingen bevatten al honderden organismen die staan te trappelen om je brooddeeg te laten rijzen. Toen ik iets gelezen had over 'gist water' op _The Fresh Loaf_, wist ik de zoveelste container te vullen met iets dat rot wordt: water en appels. Na een aantal dagen pulp uit het glas te vissen om dat te vervangen met verse stukjes appel, begon het volop luchtbellen te kweken. Ik had met succes de gisten op de schil van het fruit overgebracht in het water. Vanaf dan is het een kwestie van een voordeeg te maken met dat water. Het voordeeg fungeert in feite als een zeer kort gefermenteerde zuurdesem die toch voldoende gisten weet te produceren om brood te laten rijzen. -Dit vangen van ‘wilde gisten’ is een echt werkje: in tegenstelling tot simpelweg wat bloem en water mengen, moet je hier regelmatig volledig opnieuw beginnen. De dragers van de gisten (in dit geval appels) immers moeten vervangen worden, en de constante af- en aanvoer van het vocht verdunt de cultuur. Je kan dus niet tientallen keren met dezelfde appelgist blijven bakken. Het verbaast je daarom misschien niets dat dit disciplinair proces iets is waar Japanners graag mee werken. Bakker Taro Hashiguchi gebruikt enkel gisten die hij in zijn eigen tuin kan oogsten op fruit, kruiden en bloemen. Als gevolg daarvan is zijn bakkerij Taro-ya[^taroya] kortbij Tokyo maar twee dagen per week open... De smaak van mijn eigen poging was geen hoogvlieger. Ik miste de complexiteit van de zuren in een typische granencultuur. Weer een experiment voor de composthoop. +Dit vangen van ‘wilde gisten’ is een echt werkje: in tegenstelling tot simpelweg wat bloem en water mengen, moet je hier regelmatig volledig opnieuw beginnen. De dragers van de gisten (in dit geval appels) immers moeten vervangen worden, en de constante af- en aanvoer van het vocht verdunt de cultuur. Je kan dus niet tientallen keren met dezelfde appelgist blijven bakken. Het verbaast je daarom misschien niets dat dit disciplinair proces iets is waar Japanners graag mee werken. Bakker Taro Hashiguchi gebruikt enkel gisten die hij in zijn eigen tuin kan oogsten op fruit, kruiden en bloemen. Als gevolg daarvan is zijn bakkerij _Taro-ya_[^taroya] te Tokyo maar twee dagen per week open... De smaak van mijn eigen poging was geen hoogvlieger. Ik miste de complexiteit van de zuren in een typische granencultuur. Weer een experiment voor de composthoop. [^taroya]: [http://www.taroya.com](http://www.taroya.com) -Elke zuurdesem cultuur is uniek. Ik heb veel succes gehad met een kikkererwtenmeel zuurdesem cultuur. Toen er meer dan vier ‘vieze’ potjes in de koelkast stonden te pruttelen, heb ik van Kristien enkele hartverscheurende keuzes moeten maken. Tegenwoordig onderhoud ik slechts één cultuur op basis van tarwe. Mijn vertrouwde rogge cultuur is moeten wijken voor tarwe omdat ik in tegenstelling tot professionele bakkers niet dagelijks bak, en de rogge daardoor te veel azijnzuur produceerde. Als ik een een andere cultuur nodig heb, kweek ik die op basis van mijn tarwe starter. Meerdere culturen betekent meer tijd nodig om ze te onderhouden. +Elke zuurdesem cultuur is uniek. Ik heb veel succes gehad met een kikkererwtenmeel zuurdesem cultuur. Toen er meer dan vier ‘vieze’ potjes in de koelkast stonden te pruttelen, heb ik van Kristien enkele hartverscheurende keuzes moeten maken. Tegenwoordig onderhoud ik slechts één cultuur op basis van tarwe. Mijn vertrouwde rogge cultuur is moeten wijken voor tarwe omdat ik in tegenstelling tot professionele bakkers niet dagelijks bak, en de rogge daardoor te veel azijnzuur produceerde. Als ik een een andere cultuur nodig heb, kweek ik die op basis van mijn tarwe starter. Meerdere culturen betekent meer tijd nodig om ze te onderhouden. Dat onderhoud is er om uitbesteed te worden. Bakkerij _RC Chocolat_[^rc] te Stockholm biedt reizigers de mogelijkheid om tegen een klein bedrag op een zuurdesemcultuur te babysitten. De Zweden zijn op dat vlak heel wat progressiever dan wij: in supermarkten ligt ‘_surdeg_’ gewoon in de rekken, naast de gedroogde gist. Dankzij de stijgende populariteit van zuurdesem ontstaan er hotel services die aanbieden om je cultuur tijdig te voeden wanneer jij aan het strand ligt te luieren. Ik heb ook al verhalen gehoord van mensen die een beetje desem overal mee naartoe zeulen, ook op vakantie. Je weet maar nooit! +Het heeft weinig nut om de cultuur actief te houden als er niet elke dag gebakken wordt. In dat geval hou ik mijn potje in slaapstand, in de koelkast. + +[^rc]: [https://rcchocolat.se/](https://rcchocolat.se/ ) Gewapend met mijn nieuwe kennis van microbiologie ontketen ik elke week een met het blote oog niet waarneembare oorlog in mijn keuken. Door te spelen met principes als vocht- en zoutgehalte, zuurtegraad, temperatuur en tijd bepaal ik als bakker hoe mijn brood smaakt. Er is echter nog een probleem. Het oog wil namelijk ook wel wat. Hoe krijg ik genoeg volume in mijn deeg, zonder dat het plat valt zodra het uit het rijsmandje komt? Niet te kort of te lang laten rijzen is één ding, maar geen structuur betekent geen vorm. En geen vorm vermindert ook mijn smaak: niemand eet alleen maar met zijn mond [@delwiche2012you]!