51 lines
5.4 KiB
Markdown
51 lines
5.4 KiB
Markdown
|
---
|
||
|
|
title: 'Over entropie'
|
||
|
|
date: '2018-05-18'
|
||
|
|
subtitle: Hoe gaan wij om met chaos?
|
||
|
|
published: false
|
||
|
|
---
|
||
|
|
|
||
|
|
Filosofie kan gezien worden als een __poging__ om __dingen__ rondom de mensheid te definiëren. Ik noem het een __poging__, en geen manier, omdat we al duizenden jaren kritiek aan het geven zijn op elkaars definities. Ik noem het __dingen__, en niet zichtbare dingen, omdat juist ongrijpbare dingen ons zo sterk intrigeren dat we ook de nood voelen om daar een theoretische vorm aan te koppelen.
|
||
|
|
|
||
|
|
Ons bewustzijn produceert veel prachtige wetenschapstakken maar ook veel angsten. Dé grootste angst van de mensheid moet dan wel een doodsangst voor chaos zijn. Welke pogingen ondernemen wij dagelijks om die chaos in te tomen:
|
||
|
|
|
||
|
|
* Het gras moet afgemaaid zijn. De tuin moet er immers netjes bij liggen. Mails moeten weggewerkt worden. De afwas moet gedaan zijn. De keuken moet er immers ook netjes bij liggen. (**Wegwerken**)
|
||
|
|
* Boeken horen in de boekenkast. Auto's horen in de parking. Liefst mooi in een rijtje, in een op voorhand opgelegde manier "gesorteerd". (**Groeperen**)
|
||
|
|
* Pijn hoort benoemd te worden ("het zal wel buikpijn zijn, waarschijnlijk van die vis van gisteren"). De aanwezigheid van objecten en mensen in een bepaalde omgeving moet een plaats gegeven worden. ("Het is normaal dat deze persoon bij ons in de straat komt rond deze tijd, het is de postbode.") (**Verklaren**)
|
||
|
|
|
||
|
|
Als er aan één of meer van deze voorwaarden niet voldaan wordt stijt onze stress waarde onverbiddelijk. Om met de grote hoeveelheid aan onzekerheid te kunnen leven verzonnen wij manieren om hier mee om te gaan: onzekerheid wegwerken, onzekerheid groeperen en vooral: onzekerheid verklaren. Deze voorwaarden zijn allemaal varianten van **controle**.
|
||
|
|
|
||
|
|
### Onzekerheid wegwerken en groeperen
|
||
|
|
|
||
|
|
Veel dingen groeperen onder één gezamelijke noemer geeft minder dingen om mee om te gaan. Wegwerken en groeperen is daarom hetzelfde. Vuile was laten rondslingeren in de slaapkamer, in de sofa en op de keukenkast geeft meer prikkels dan vuile was op één plaats: de linnenmand. [Cognitieve overload](https://en.wikipedia.org/wiki/Cognitive_load) treedt op wanneer ons brein met te veel tegelijkertijd te maken krijgt. Dit is wetenschappelijk (empirisch) bewezen en neem ik aan voor waar, niet alleen omdat het voor mijzelf geldt, maar omdat het eenvoudig te extrapoleren is naar iedereen. Wat dan met adrenaline junkies? Onbewuste prikkels zijn ook prikkels: niemand is bezig met zijn boodschappenlijstje, e-mails en aandelen tijdens een vrije val.
|
||
|
|
|
||
|
|
Een opgeruimd huis betekent ook een opgeruimd innerlijk. "Meer controle over je leven? Begin met opruimen!" luidt een slogan over schoonmaken. Dit kunnen we veralgemenen naar de volgende stelling:
|
||
|
|
|
||
|
|
> Een opgeruimde buitenwereld betekent ook een opgeruimde innerlijke wereld.
|
||
|
|
|
||
|
|
Mattheüs 23:26 draait de stelling echter om: <em>"Gij blinde Farizeer, reinig eerst wat binnen in den drinkbeker en den schotel is, opdat ook het buitenste derzelve rein worde"</em>. En daar kan ik wel reden in vinden, net als vele Stoïcijnen. De onzekerheid die we zo neurotisch willen wegwerken is immers slechts een schaduw van ons eigen bewustzijn. Meer hierover later in onzekerheid laten voor wat het is.
|
||
|
|
|
||
|
|
|
||
|
|
### Onzekerheid verklaren
|
||
|
|
|
||
|
|
|
||
|
|
### Onzekerheid laten voor wat het is
|
||
|
|
|
||
|
|
In een poging de nood tot controle los te laten kunnen we ook gewoon meer open staan voor onzekerheid in ons leven. In plaats van ons op een bepaalde manier te kleden omdat we reacties vrezen van anderen, kunnen we ook gewoon onze schouders ophalen.
|
||
|
|
|
||
|
|
#### Minder wegwerken en groeperen
|
||
|
|
|
||
|
|
> Een opgeruimde innerlijke wereld vermindert de stress van een onopgeruimde buitenwereld.
|
||
|
|
|
||
|
|
Hoe goed ik ook mijn best doe, het zal me nooit lukken om "een opgeruimde innerlijke wereld is een opgeruimde buitenwereld" naar waarde te kunnen schatten. De rommel van de buitenwereld blijft bestaan, ik stoor me er gewoon minder aan.
|
||
|
|
|
||
|
|
Tot op welke hoogte moeten we ons minder storen aan rommel? De balans opzoeken tussen opruimen en onopgeruimd laten is moeilijk en vooral ook subjectief. De neuroot in ons gaat
|
||
|
|
|
||
|
|
#### Minder verklaren
|
||
|
|
|
||
|
|
In hoeverre is verklaren hetzelfde als oordelen? Een oordeel vellen gebeurt zo snel dat we het zelf bijna nooit door hebben. Systeem 1 (het snelle, onderbewuste, primitieve brein) van Daniel Kahneman oordeelt in minder dan één oogwenk gebaseerd op een complex aantal parameters waarvan zowel huidige zintuigen als voorgaande geregistreerde gebeurtenissen deel uitmaken. Het goede nieuws is dat we blijkbaar wel in staat kunnen zijn om dit (gedeeltelijk) te overschrijven met Systeem 2 (het trage, beredenerende brein), voordat het gevolg van de handelingen van systeem 1 de volledige greep krijgt over ons bewustzijn.
|
||
|
|
|
||
|
|
> Doe je oordeel weg, en weg is je gevoel, "ik ben benadeeld". - Marcus Aurelius
|
||
|
|
|
||
|
|
De Stoïcijnce (verklaring van) oordelen zoekt het in het innerlijke, en niet in de wereld rondom ons. Waarom willen we een onbekende persoon die mogelijks als "dreigend" gezien kan worden door Systeem 1 onmiddellijk kunnen classificeren door te proberen verklaren waarom deze persoon in onze nabijheid is? Om het aantal onbekende variabelen te kunnen reduceren en ons stress niveau te laten zakken. De makkelijkste verklaring is een verklaring buiten onszelf. Die chauffeur rijdt slecht "want het is een Johnny". Criteria? Volkswagen, petje, zonnebril. Die chauffeur rijdt slecht "want het is weer een vrouw". Doe je oordeel weg, en wet is je gevoel, ik ben benadeeld.
|